“Ik ben gewoon een slechte slaper” – Of ben ik gewoon dramatisch?

“Ik ben gewoon een slechte slaper.” We zeggen het vaak zonder er echt bij stil te staan. Het lijkt een onschuldige constatering, een feit dat we accepteren zoals we onze haarkleur of schoenmaat accepteren. Maar wat als die simpele zin – die overtuiging – precies is wat je nachtrust saboteert?

De kracht van overtuigingen

Een overtuiging is geen waarheid, het is een gedachte die je zó vaak herhaald hebt dat je ‘m bent gaan geloven. En als het gaat om slaap, kunnen die overtuigingen diepgeworteld zijn. Misschien heb je jarenlange ervaring met moeilijk in slaap vallen, vaak wakker worden, of vermoeid wakker worden. Dat maakt het logisch dat je jezelf een ‘slechte slaper’ noemt.

Maar let op: je hersenen zijn ontzettend gevoelig voor het verhaal dat je jezelf verteld. Als jij jezelf blijft vertellen dat je een slechte slaper bent, zal je brein daar onbewust naar handelen. Het zal bewijs zoeken dat je gelijk hebt. Slecht geslapen? Zie je wel, ik ben écht een slechte slaper. Goed geslapen? Toeval. Of je zegt: “Vast omdat ik gisteren zo moe was, dat gebeurt zelden.”

Je overtuiging filtert de werkelijkheid.

Wat gebeurt er in je lichaam?

Overtuigingen kunnen stress en angst aanjagen. Als jij denkt dat je slecht zult slapen, ga je met spanning naar bed. Je gaat piekeren over hoe weinig uur je nog over hebt. Misschien kijk je vaak op de klok. (ook een trigger om wakker te blijven)Deze spanning activeert je stresssysteem – precies het systeem dat je níét nodig hebt als je wilt slapen.

Slaap is een proces van loslaten. Van ontspanning. En juist dát blokkeer je als je overtuigd bent dat je niet kunt slapen.

Het is geen etiket, het is een patroon

Je bent niet geboren als slechte slaper. Je hebt een patroon ontwikkeld dat dat label in stand houdt. Misschien begon het met een stressvolle periode, een drukke baan, jonge kinderen, of gezondheidsklachten. Je lichaam raakte gewend aan een verstoord ritme, je brein maakte daar een verhaal bij: “Dit is wie ik ben.”

Maar patronen zijn te doorbreken. Slaap is een vaardigheid – en vaardigheden kun je trainen. Net zoals je ooit hebt leren fietsen of autorijden, kun je opnieuw leren slapen. Met geduld, oefening en vooral: het loslaten van oude overtuigingen.

Van belemmerende overtuiging naar helpende gedachte

Hoe verander je dat innerlijke verhaal? Begin met mildheid. Merk op dat je die gedachte hebt – “Ik ben een slechte slaper” – en kies ervoor om hem niet automatisch te geloven. Vervang hem door iets neutraals of hoopvols, zoals:

• “Mijn slaap is nu onrustig, maar dat kan veranderen.”

• “Ik ben aan het leren hoe ik beter kan slapen.”

• “Ik ben op weg naar een gezonde slaaproutine.”

Klinkt dat zweverig? Misschien. Maar de wetenschap ondersteunt het effect van cognitieve herstructurering: het actief veranderen van je gedachten kan fysieke stressreacties verminderen en gedrag positief beïnvloeden. Je moet dit echter wel elke dag tegen jezelf zeggen anders pikt je brein het niet op.

Kleine stap, groot effect

Verwacht geen magische transformatie in één nacht. Maar merk eens op wat er gebeurt als je milder gaat denken over je slaap. Als je stopt met labelen en start met observeren. Als je je aandacht richt op wat wél lukt: die avond dat je sneller in slaap viel, die ochtend dat je iets frisser wakker werd. Schrijf je overtuiging eens op en ga voor jezelf na of hij waar is. Grote kans van niet.

Je hoeft niet perfect te slapen om goed te functioneren. En je hoeft al helemaal niet jezelf te blijven overtuigen dat het nooit zal veranderen.

Want wat als je geen slechte slaper bent, maar gewoon iemand met een tijdelijk verstoord patroon?

Dan komt er ruimte voor herstel. Voor hoop. En uiteindelijk… voor rust.

Ps: wil je nu echt iets aan je slaap veranderen? Hier kun je mijn aanbod bekijken.