Locus of Controle

Locus of Controle klinkt misschien als een vage term, maar toch begrijpen we het effect maar al te goed. Het gevoel van controle heeft invloed op ons gedrag en de keuzes die we maken in ons dagelijks leven. De mate waarin hangt af van jouw interne, of juist externe, locus of controle…Het stemmetje.

Wat is de Locus of Controle?

Locus of controle gaat over de mate waarin je het gevoel hebt dat je controle hebt over gebeurtenissen en situaties die jouw leven beïnvloeden. De locus of controle die je ervaart heeft invloed op hoe jij op gebeurtenissen reageert, maar ook op jouw motivatie om actie te ondernemen. Veel mensen met slaapproblemen willen controle over hun slaap, maar slaap laat zich niet dwingen.

Vormen van Locus of Controle

Je kunt het gevoel van controle op twee verschillende manieren ervaren: interne of externe focus.

1) Interne Locus of Controle

Bij Interne locus of controle geloof je dat jij altijd controle hebt over wat er gebeurt. Hierdoor ben je geneigd om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor je daden, en doet de mening van anderen je iets minder. Hierdoor ben je zelfredzaam, zelfstandig en onafhankelijk maar kun je ook makkelijk een schuldgevoel opbouwen of piekeren.

2) Externe Locus of Controle

Bij externe locus of controle geloof je dat je geen controle hebt over wat er gebeurt en dat externe factoren invloed hadden op jouw situatie.  Als de situatie even tegenzit, zie je niet zo snel hoe je die situatie kunt veranderen. Hierdoor voel je je machteloos of hulpeloos. Dit levert een hoop stress op waardoor je minder makkelijk slaapt.

Mensen die een interne locus of controle bezitten, geloven dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun successen en mislukkingen. Is er sprake van externe locus of controle, dan leggen we de verantwoordelijkheid bij anderen en geloven we in het toeval en ons lot.

Gelukkig zijn de interne en externe locus of controle bij de meeste mensen in balans. We geloven in ons eigen talent, maar weten ook dat we niet alles onder controle kunnen hebben. Maar wanneer een van beide overheerst, dan kan dit je leven negatief gaan beïnvloeden. Je kan bijvoorbeeld het gevoel krijgen dat je continu faalt of je machteloos voelen.

Ongezonde mindset = ongezonde stress

Wanneer we doorslaan naar een interne of externe locus of controle, dan zijn we er dus van overtuigd dat alles aan onszelf is te wijten óf alles de schuld is van een ander. De ervaringen van C en W:

C voelt zich overal verantwoordelijk voor. Ze is enorm betrokken bij de mensen in haar omgeving en helpt waar ze kan. Als er iets niet lukt, dan voelt ze heel sterk dat ze heeft gefaald. En dat maakt haar erg onzeker.

W blaakt van het zelfvertrouwen. Maar toch heeft hij ook last van enorme stress. Hij vindt namelijk dat zijn prestaties worden ondergewaardeerd omdat zijn collega’s het voor hem verpesten en hij heeft hier geen controle over. In beide gevallen is er sprake van hoge stress en daardoor een slaapprobleem.

De interne locus of controle van C.

C is een behulpzame, vriendelijke vrouw. Ze is heel duidelijk in haar overtuiging: je bent zelf verantwoordelijk voor alles wat je overkomt. Deze sterke overtuiging is ook haar valkuil. Ze legt de lat voor zichzelf erg hoog door continu te proberen aan alle verwachtingen van iedereen te voldoen.

Dat is natuurlijk onmogelijk, fouten maken is heel menselijk. Maar als C een fout maakt, dan schiet ze helemaal in de stress. Dat leidde er uiteindelijk toe dat ze moeilijk in slaap kon vallen door het vele piekeren.

De externe locus of controle van W.

W is een sportieve jonge man van eind 30. Hij is ambitieus en een keiharde werker. Wat heel belangrijk voor W is, is goedkeuring en bevestiging. Zijn zelfwaarde en identiteit is er afhankelijk van. Om zich goed te voelen is hij vaak afhankelijk van de welwillendheid van andere personen, dus voelt hij zich vaak overgeleverd aan het lot. Hij zegt dat hij geen controle over zijn leven heeft en voelt zich ondergewaardeerd (weinig goedkeuring) en dat maakt hem machteloos. Door zijn frustratie en stress belandde W in een cirkel van slapeloosheid.

Wat bepaalt onze locus of controle?

De basis van onze locus of controle wordt al vroeg in onze kinderjaren gelegd. Wanneer we tussen de 1,5 en 3 jaar zijn leren wij onze wensen en behoeftes kenbaar te maken door ‘ja’ en ‘nee’ te zeggen. Als dit proces door onze ouders wordt ondersteund, ervaren we een gevoel van onafhankelijkheid en controle.

Wanneer onze behoeftes, grenzen en wensen niet worden erkend of gehoord, heeft dat een negatieve invloed op ons zelfvertrouwen. We raken angstig en vertwijfeld en ervaren dat we geen controle of invloed hebben op situaties. We denken dat onze mening er niet toe doet omdat toch niemand luistert.

Dit gevoel van geen eigen wensen mogen hebben, mondt uit in schaamte en een externe locus of controle. Met andere woorden: we zijn afhankelijk van het lot of situaties die door anderen worden bepaald.

Wanneer krijg je eerder stress en slaapproblemen: bij interne of externe locus of controle?

De klachten die we ontwikkelen bij een duidelijke interne of externe locus of controle verschilt per persoon. Ons karakter speelt hierbij onder andere mee. De meningen over meer of minder stress bij een vorm van locus of controle verschillen. Bij interne locus of controle is het wel zo, dat er makkelijker gemanoeuvreerd kan worden. Deze mensen voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen handelingen en zullen daarom sneller actie ondernemen.

In beide gevallen is stress de grote boosdoener en zullen stress gerelateerde klachten optreden. Bij C bijvoorbeeld slecht inslapen. Gevolg: vermoeidheid, een stijve nek, overmatig piekeren, veel stress, klamme handen en een overvol hoofd.

Bij W heeft de stress hem te lang en te heftig parten gespeeld. Er ontstonden allerlei klachten, zowel lichamelijk als psychisch. Dit had grote impact op zijn zakelijke en privé leven. Ook zijn gezin had er zwaar onder te lijden. Hierdoor ontstond er een negatieve spiraal van slecht slapen en een negatief contact met de andere gezinsleden.

Locus of controle in balans

We komen vaak pas in aanraking met deze psychologische term als er iets aan de hand is. Bepaald gedrag wekt stress op en soms weten we niet goed wat er nu werkelijk achter zit. De symptomen kunnen ons een antwoord geven en zeggen ook het een en ander over onszelf. Of we een té sterke interne of juist externe locus of controle hebben bijvoorbeeld.

Om in balans te komen, zal je je gedrag moeten veranderen. Je zult moeten leren dat je niet in je eentje de hele wereld op je schouders hoeft mee te sjouwen. Het mag best een tandje minder.

In het andere geval zal je uit je rol van slachtoffer moeten stappen. Je moet gaan leren meer op jezelf te vertrouwen en verantwoording te nemen voor je eigen leven. En niet te vergeten: verwerk het verleden en laat het los.

Waarom gedragsverandering zo belangrijk is…

Gewoontegedrag houden wij graag in stand, ook als het negatieve consequenties heeft. Het geeft een mate van veiligheid. Pas als we ‘pijn’ voelen, zoals onvrede of angst, zijn we bereid om te veranderen. Als we willen dat het stopt en begrijpen dat het anders moet, hebben we ook een perspectief nodig. De moed om ons gedrag te veranderen wordt sterker als we een doel hebben waarnaar we kunnen streven. Er wordt op internet gezocht naar een oplossing en zien daarna vaak door de bomen het bos niet meer. Motivatie en inspiratie is niet altijd voldoende om gedragsverandering tot stand te brengen. Als we een innerlijke drang hebben om iets te veranderen, maar de omgeving (zakelijk, privé) werkt niet mee, dan beïnvloedt dit het resultaat.

Een slaapcoach kan je helpen om je bewust te worden van je negatieve gewoontes/gedachten. Samen kun je de spiraal naar boven weer vinden zodat je ook weer lekker kunt slapen.